Gevoeligheid paarden
Het produchtschap diervoeder (PDV) stelt dat paarden (en varkens) een van de meest gevoelige gedomesticeerde diersoorten zijn voor mycotoxinen. Een mycotoxine is een gif (toxine), geproduceerd door een organisme van de schimmelfamilie, zoals paddenstoelen, draadvormige schimmels en gisten. Na onderzoek van Duitse paardenvoeders bleek dat in tientallen merken mycotoxinen zijn aangetroffen. Paarden kunnen deze mycotoxines slechts gedeeltelijk bestrijden in het lichaam. Bij hoge concentraties van deze gifstoffen, dracht, stress, weerstandsproblemen, verstoorde darmflora etc. worden ze gevoeliger voor deze stoffen en kunnen ze schadelijk zijn. Het is niet zo dat alle producten gevormd door schimmels tot de mycotoxinen behoren. Er wordt gesproken van antibioticum als het schimmelproduct vooral toxisch is voor bacteriën, zoals penicilline, andere die toxisch zijn voor planten worden fytotoxinen genoemd.
Factoren schimmelgroei
De meeste schimmels zijn aëroob (gebruiken zuurstof), en komen bijna overal voor in zeer kleine hoeveelheden vanwege hun sporen. De vermenigvuldiging van schimmels vindt plaats bij de juiste luchtvochtigheid en temperatuur. Hierdoor stijgt het aantal mycotoxines. Niet optimale omstandigheden tijdens de oogst en opslag van granen (krachtvoer!) kunnen leiden tot schimmel en mycotoxinen vorming. Denk aan onvoldoende gedroogde granen en opslag op plekken met een hoge luchtvochtigheid of natte plekken in bijvoorbeeld silo’s. De oogst methode moet de juiste zijn om met name beschadiging van het product te voorkomen. Beschadiging van graankorrels zorgt ervoor dat zetmeel beschikbaar komt voor infectie en groei van schimmels en de daarmee gepaard gaande mogelijke productie van mycotoxinen. Andere factoren die van invloed zijn op schimmel en mycotoxine vorming zijn oogst tijdstip, het soort gewas, bemesting en andere omgevingsinvloeden.
Risico’s voor de paarden
Mycotoxinen zijn zeer resistent in de spijsvertering. Verhitten en bevriezen hebben ook geen invloed op het mycotoxine-gehalte. Er zijn honderden soorten mycotoxinen. Van de meesten is niet precies bekend wat de werking is. Dat ze over het algemeen zeer giftig zijn is wel bekend. Enkele schadelijke effecten zijn: verminderen van de weerstand, lever- en nierschade, zenuw- en ademhalingsklachten, mogelijk kankerverwekkend. Bij acute vergiftiging lijken de verschijnselen op een bacteriële (maag/darm) infectie. In chronische gevallen kan er groeivertraging, verminderde voedselopname, verminderde weerstand, leverklachten, vruchtbaarheidsproblemen etc. gezien worden.
Preventie
Een aantal preventieve maatregelen zijn:
- Juiste kwaliteit ruwvoer, aangezien dat dit mogelijk veel schimmels/mycotoxines aanvoert in het rantsoen. Belangrijk is om een ruwvoer analyse te laten doen voor zowel het hooi/kuil als het stro.
- Kuilvoer binnen enkele dagen opvoeren, i.v.m. snelle schimmelvorming onder invloed van licht, vocht en zuurstof.
- Gebroken granen, natte/vochtige silo’s/voertonnen stimuleren de schimmelgroei en dus mycotoxine productie. Advies: jaarlijks silo laten reinigen en granen pas pletten op moment van voeren.
- Schimmelvorming kan ook plaatsvinden op het gras.
- Darmflora optimaliseren (o.a. geschikt en voldoende ruwvoer, opletten met snelle suikers).
- Verminderen van stress (o.a. juiste huisvesting, voeding, sociaal contact, training etc.).
- Verspreiden van schimmels minimaliseren door goede hygiëne, bestrijden van ongedierte/insecten.
Wanneer u vragen heeft over bovenstaande tekst of over ondersteuning met voedingssuplementen en medicatie, kunt u altijd contact met ons opnemen.
Voeranalyses kunt u laten doen bij onder andere BLGG AgroXpertus en GD Deventer